Epidemia zaburzeń pamięci wyzwaniem dla świata

Czy grozi nam epidemia otępienia?

Obecnie na świecie jest 55 mln chorych z demencją, a według danych WHO liczba ta w 2050 roku może wzrosnąć nawet 3-krotnie. Z powodu starzenia się społeczeństw, kryzysu epidemicznego oraz niezdrowego stylu życia, chorych przybywa i co roku wykrywa się kolejnych 10 mln przypadków. Co 3 sekundy u kogoś na świecie rozwija się demencja. Według najnowszych danych World Alzheimer Report 2022, światowe koszty dotyczące demencji sięgają około 1.3 tryliona dolarów [1]. Niezależnie od ponoszonych kosztów demencja jest przede wszystkim dramatem, nie tylko osób nią dotkniętych, ale także ich rodzin, bliskich i całych społeczeństw.

Czy demencja to choroba tylko ludzi starszych?

Demencja budzi wśród ludzi szczególny strach ze względu na możliwość utraty samowystarczalności i konieczności polegania na innych. Najczęściej schorzenie występuje u osób po 60. roku życia i starszych, jednak pierwsze oznaki demencji mogą  występować już w wieku 40 lat. Choroba zaczyna rozwijać się dużo wcześniej, na wiele lat przed wystąpieniem objawów.

Czy demencję można wyleczyć?

Nie ma dotychczas skutecznych terapii farmaceutycznych w leczeniu zaburzeń poznawczych i demencji, co podkreśla kluczową rolę profilaktyki. Dotychczas stosowane terapie wpływają tylko na zniesienie objawów towarzyszących chorobie. Generuje to konieczność szerszego spojrzenia na starzenie się mózgu, w tym przede wszystkim na wczesne zapobieganie rozwojowi demencji.

Czy można zapobiec demencji?

Skoro wyleczenie demencji jest niemożliwe, konieczne stają się działania profilaktyczne. Jak pokazują wyniki europejskich badań – interwencje żywieniowe mogą poprawić sprawność pamięci, a nowoczesne suplementy diety opracowane do walki z chorobami związanymi z wiekiem, takimi jak choroba Alzheimera, mogą spowolnić postęp choroby poprzez wspomaganie naturalnych procesów biologicznych wpływając pozytywnie na tworzenie się nowych połączeń synaptycznych w mózgu i zmniejszając szkodliwe stany zapalne [2].

W dużej metaanalizie obejmującej 31104 uczestników i 4583 przypadków incydentalnych zaburzeń poznawczych i demencji wykazano, że zwiększone spożycie owoców i warzyw było związane z istotnym zmniejszeniem ryzyka wystąpienia zaburzeń poznawczych i demencji, szczególnie u mężczyzn i kobiet w wieku powyżej 65 lat. Metaanaliza wykazała również, że wzrost spożycia owoców i warzyw o 100 g dziennie był związany z prawie 13% redukcją ryzyka upośledzenia funkcji poznawczych i ryzyka demencji [3].

Badania naukowe jednoznacznie dowodzą, że konieczne jest kompleksowe podejście i skupienie uwagi na kombinacji pokarmów/składników odżywczych, odpowiednim nawodnieniu i uzupełnieniu niedoborów całego organizmu [4].

Najlepsze efekty interwencji profilaktycznej występują wtedy, gdy jest ona wprowadzona jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów otępienia, czyli około 40 r. ż. Wtedy stan odżywienia, liczba synaps, funkcje poznawcze oraz zmiany neuropatologiczne w układzie nerwowym wzajemnie się kompensują, co zwiększa szanse na zachowanie zdrowia. Demencji można w dużej mierze zapobiegać poprzez właściwe odżywianie i zdrowy styl życia.

Piśmiennictwo

1. https://www.alzint.org/u/World-Alzheimer-Report-2022.pdf
2. Dominguez LJ, Veronese N, Vernuccio L, Catanese G, Inzerillo F, Salemi G, Barbagallo M. Nutrition, Physical Activity, and Other Lifestyle Factors in the Prevention of Cognitive Decline and Dementia. Nutrients. 2021 Nov 15;13(11):4080. doi: 10.3390/nu13114080. PMID: 34836334; PMCID: PMC8624903.
3. Jiang, X.; Huang, J.; Song, D.; Deng, R.; Wei, J.; Zhang, Z. Increased Consumption of Fruit and Vegetables Is Related to a Reduced. Risk of Cognitive Impairment and Dementia: Meta-Analysis. Front. Aging Neurosci. 2017, 9, 18. [CrossRef]
4. Barrado-Martín Y, Hatter L, Moore KJ, Sampson EL, Rait G, Manthorpe J, Smith CH, Nair P, Davies N. Nutrition and hydration for people living with dementia near the end of life: A qualitative systematic review. J Adv Nurs. 2021 Feb;77(2):664-680. doi: 10.1111/jan.14654. Epub 2020 Nov 29. PMID: 33249602; PMCID: PMC7898342.